ارزیابی عملکرد شرکت‌های واگذار شده بعد از سال 1392

ارزیابی عملکرد شرکت‌های واگذار شده بعد از سال 1392

مقدمه

نظارت، پایش و کنترل بر حسن اجرای سیاست‎های خصوصی سازی نیازمند تدوین یک استراتژی نظارتی است که بتواند نقاط قوت، ضعف، فرصت‎ها و تهدیدها را شناسایی و در نهایت نسبت به تدوین استراتژی‎های مورد نیاز اقدام نماید. بر این اساس سازمان خصوصی سازی هر ساله با استفاده از مدل‌های علمی ارزیابی عملکرد اقدام به ارزیابی شرکت‌های واگذار شده به بخش‌های غیردولتی می‌نماید؛ که در این بخش نتایج طرح مطالعاتی انجام یافته پیرامون «ارزیابی عملکرد شرکت‌های واگذار شده بعد از سال 1392»، ارائه شده است.

این طرح مطالعاتی که در سال 1397 انجام شد؛ عملکرد شرکت‌های واگذار شده طی سال 1392 و پس از آن که شامل 17 شرکت و با ویژگی‌های زیر بوده‌اند؛ انجام شده است:

الف) شرکت‌هایی که تمام یا بخشی از سهام آنها واگذار شده و به واسطه این واگذاری کنترل این شرکت‌ها به بخش غیردولتی منتقل گردیده است.

ب) شرکت‌هایی که به صورت رقابتی واگذار شده‌اند (شرکت‌های واگذار شده به صورت اصل سهام بابت رد دیون و یا سهام عدالت؛ جزء این شرکت‌ها نمی‌باشند)

ج) شرکت‌هایی که حداقل سه دوره مالی از واگذاری آنها گذشته است.

ضمناً در این طرح علاوه بر ارزیابی عملکرد شرکت‌های واگذار شده در سطح خرد، شرکت‌های مورد نظر بر اساس صنایع مختلف طبقه‌بندی شده و سپس با تعدیل و اصلاح مدل اولیه متناسب با هر صنعت، نسبت به ارزیابی عملکرد شرکت‌های موجود در هرصنعت با مدل تعدیل شده نیز اقدام شده است. همچنین با عنایت به تأثیر غیرقابل انکار برخی از متغیرهای بیرونی مهم از جمله تحریم، تورم، فضای کسب و کار، رشد جمعیت، رکود و رونق و ... بر عملکرد شرکت‌ها و به منظور خارج نمودن این اثرات و شفاف‌سازی اثر خالص اجرای برنامه خصوصی‌ سازی بر عملکرد شرکت‌های واگذار شده، عملکرد برخی از این شرکت‌ها با تعدادی از شرکت‌های شاهد دولتی و خصوصی که در همان صنعت فعال هستند و فرآیند خصوصی سازی را طی نکرده‌اند، طی دوره زمانی مشابه مقایسه گردیده است.

در ادامه خلاصه یافته‌ها و نتایج ارزیابی عملکرد صورت گرفته ارائه می‌شود.

مدل ارزیابی عملکرد

مدل مورد استفاده در این پروژه شامل 3 معیار و 11 شاخص به شرح جدول زیر است. در این دوره از ارزیابی، تمرکز بر سیاست‏‌های کلی ابلاغیه مقام معظم رهبری در خصوص اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به طور خاص و آن گروه از جنبه‎ها و معیارها که با اهداف طرح از یک طرف و خصوصیات و ویژگی‏‌های قابل اندازه‏گیری و سنجش شرکت‌‏ها از طرف دیگر تناسب و سازگاری داشته، بطور عام، در بازنگری مدل ارزیابی عملکرد مورداستفاده در سال‌های گذشته تأثیرگذار بوده است.

معیار	شاخص	نحوه محاسبه	حداکثر امتیاز
بازدهی	بازده دارایی‌‏ها	سود خالص نسبت به مجموع دارایی‌‏ها	10
	بازده حقوق صاحبان سهام	سود خالص نسبت به حقوق صاحبان سهام	5
	بازده فروش	سود خالص نسبت به فروش	10
	جمع		25
بهره‏وری	بهره‎وری هزینه نیروی انسانی	نسبت ارزش افزوده به هزینه کل نیروی کار	10
	بهره‎وری هزینه سرمایه	نسبت ارزش افزوده به هزینه استفاده از سرمایه	10
	بهره‎وری انرژی	نسبت ارزش افزوده به هزینه انرژی مصرف شده	10
	بهره‎وری مواد اولیه	نسبت ارزش افزوده به هزینه مواد اولیه	10
	جمع		40
سرمایه‏‌گذاری و توسعه فعالیت	افزایش سرمایه از محل آورده نقدی	---	10
	مالیات	---	10
	میزان فروش	---	8
	میزان صادرات	---	7
	جمع		35
	جمع کل امتیازات		100

ضمناً علاوه بر معیارها و شاخص‌های مذکور، دو شاخص «اشتغال» و «بهرهوری کل» نیز در شرکت‌های واگذار شده برای دو دوره قبل و بعد از واگذاری این شرکت‌ها، بررسی و مورد مقایسه قرار گرفته و نتایج آن در طرح مطالعاتی منعکس گردیده است.

نحوه امتیازدهی به شاخص‎ها

برای امتیازدهی شاخص‌‏ها ابتدا باید مشخص شود که گزینه مطلوب رشد شاخص است یا افت آن. اگر رشد شاخص گزینه مطلوب باشد یعنی پیش‏‌بینی وضعیت B<A را داشته باشیم، از معادله زیر برای امتیازدهی استفاده شود.

معادله 1

و در صورتی که افت شاخص گزینه مطلوب باشد یعنی پیش‌بینی وضعیت B>A را داشته باشیم معادله امتیاز دهی به شکل زیر خواهد بود.

معادله 2

در معادله (1) و (2)، V_i مقدار هر شاخص در سال i ام، V_min و V_max به ترتیب حداقل و حداکثر شاخص مورد نظر برای شرکت مورد ارزیابی در کل بازه زمانی ارزیابی عملکرد آن شرکت است. نزدیک بودن به مقدار حداقل در سال i ام، صورت کسر را کوچک نموده و باعث کاهش ضریب امتیازی این شاخص خواهد شد و برعکس، ضرایب به دست آمده در این مرحله برای سال های قبل و بعد از واگذاری میانگین گرفته شده و در انتها با ضرب این میانگین در حداکثر امتیاز شاخص مربوطه، امتیازدهی صورت می پذیرد. جهت تبیین موضوع، مثالی ارائه می شود. فرض کنید شرکت A در انتهای سال 1385 واگذار شده و داده‌های مربوط به شاخص بازده دارایی‌‏ها (ROA) آن به شرح جدول زیر است.

بعد از واگذاری									قبل از واگذاری
1394	1393	1392	1391	1390	1389	1388	1387	1386	1385	1384	1383	Score
0.23-	0.11-	0.08-	0.05-	0.13-	0.01-	0.00	0.03	0.06	0.04	0.05	0.05	3	ROA
0.06												ماکزیمم کل دوره
0.23-												مینیمم کل دوره
0.00	0.43	0.52	0.62	0.73	0.78	0.80	0.93	1.00	0.96	0.97	0.99	نتایج معادله (1)
0.00	1.3	1.6	1.9	1.1	2.4	2.4	2.8	3.0	2.9	2.9	3.0	امتیاز هر سال
1.8									2.9			میانگین امتیاز هر دوره

فهرست شرکت‏‌های نمونه و‏ ارزیابی شده

در این بررسی، شرکت‏های واگذار شده به بخش غیردولتی طی نیمه دوم سال 1392 و پس از آن، شامل 17 شرکت به شرح جدول زیر مورد ارزیابی قرار گرفتند.

فهرست شرکت‎های ارزیابی شده

ردیف	تاریخ واگذاری	نام شرکت	ارزیابی شده
	1394/11/26	کشت و صنعت نیشکر هفت تپه (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	ok
	1394/11/26	خدمات کیفیت آریا اس. جی. اس (ملی صنایع پتروشیمی)	ok
	1394/06/23	ایران ایرتور (هواپیمایی جمهوری اسلامی)	ok
	1394/04/09	گسترش زیست‏‌فناوری (گسترش صنعت علوم زیستی(لیدکو)) (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	ok
	1393/12/18	مجتمع آلومینیوم المهدی (عج) (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	ok
	1393/11/19	مهندسین مشاور نیرو (ساتکاب)	ok
	1393/11/18	نوسازی صنایع ایران (کشتی‏‌سازی خلیج فارس) (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	ok
	1393/09/18	پالایش پارس فرایند شیراز (توسعه صنایع پالایش نفت و ملی پالایش و پخش فراورده‏های نفتی ایران)	ok
	1393/07/19	عمران و مسکن‏‌سازان منطقه شمالغرب(عمران و بهسازی شهری ایران)	ok
	1393/04/09	نورد و لوله اهواز (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	ok
	1393/04/03	پایانه‏‌ها و مخازن پتروشیمی*	ok
	1393/03/19	سرمایه‏‌گذاری گسترش و توسعه صنعت (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	ok
	1393/02/15	مدیریت طراحی و احداث صنایع تکاپو	ok
	1393/01/20	ذغال‌سنگ البرز شرقی (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	ok
	1392/12/24	شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور (پارس) (خدمات کشاورزی)	ok
	1392/12/07	تولید نیروی برق آبادان* (مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر))	ok
	1392/11/01	صدرا امید چابهار (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	ok

*این شرکت‌ها در دوره قبلی ارزیابی عملکرد شرکتها در سال 1396 نیز مورد ارزیابی قرار گرفته بودند.

میزان رشد امتیاز معیارهای مدل و وضعیت کلی شرکت‌ها از این منظر

در اجرای مدل ارزیابی عملکرد برای شرکت‏‌های مورد بررسی لازم به ذکر است:

تعاریف، روش امتیازدهی و ارزیابی عملکرد برای کلیه شرکت‏‌های مورد بررسی به صورت یکسان و استاندارد انجام گرفته است تا بررسی تطبیقی نتایج ارزیابی عملکرد شرکت‏‌ها در سال‏‌های قبل و پس از واگذاری تا حد امکان به درستی امکان‏‌پذیر گردد.
ارزیابی عملکرد شرکت‏‌های مورد بررسی براساس مقایسه امتیازات کسب شده در دو دوره سه سال قبل و سه سال پس از واگذاری انجام شده است.
به طور کلی، میانگین مجموع امتیازات شاخص‎ها در دوره پس از واگذاری نسبت به دوره سه سال قبل از واگذاری، به میزان 12% رشد داشته است.

حداکثر امتیاز	میزان رشد	میانگین امتیاز پس از واگذاری	میانگین امتیاز قبل از واگذاری	شاخص
10	19%	5.03	4.22	بهره‌‏وری هزینه نیروی انسانی
10	29%	4.68	3.62	بهره‏‌وری هزینه سرمایه
10	34%	5.14	3.84	بهره‏‌وری انرژی
10	27%	4.09	3.23	بهره‏‌وری مواد اولیه
10	19%	5.67	4.76	بازده دارایی‏‌ها
10	1%	5.54	5.49	بازده فروش
5	37%	2.81	2.05	بازده حقوق صاحبان سهام
10	_	0.64	0	افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
10	-49%	1.67	3.28	میزان مالیات
8	45%	5.87	4.05	میزان فروش
7	-42%	2.52	4.31	میزان صادرات
100	12.04%	43.66	38.85	مجموع امتیازات

با توجه به نمودار زیر، به طور کلی 65% از شرکت‎ها نسبت به قبل از واگذاری افزایش امتیاز داشته و 35% از آن‏ها با کاهش امتیاز روبرو بوده‎اند.

نمودارهای زیر نشان‎می‎دهد چند درصد از شرکت‏‌ها براساس هر معیار افزایش یا کاهش امتیاز داشته یا بدون تغییر باقی مانده‌‏اند:

جدول زیر نیز نشان می‎دهد که در هر یک از 11 شاخص مورد ارزیابی چه تعداد و یا درصدی از شرکت‎ها افزایش یا کاهش امتیاز داشته‏ و یا بدون تغییر باقی مانده‏‌اند.

بدون تغییر	کاهش امتیاز	افزایش امتیاز	نام شاخص		معیار
-	7	10	تعداد شرکت	بهره‏‌وری هزینه نیروی کار	بهره‎وری
-	41%	59%	درصد	بهره‏‌وری هزینه نیروی کار
-	6	11	تعداد شرکت	بهره‌‏وری هزینه سرمایه
-	35%	65%	درصد	بهره‌‏وری هزینه سرمایه
-	7	8	تعداد شرکت	بهره‌‏وری انرژی[1]
-	47%	53%	درصد	بهره‌‏وری انرژی[1]
-	3	4	تعداد شرکت	بهره‏‌وری مواداولیه[2]
-	43%	57%	درصد	بهره‏‌وری مواداولیه[2]
-	7	10	تعداد شرکت	بازده دارایی‎ها	بازدهی
-	41%	59%	درصد	بازده دارایی‎ها
2	7	8	تعداد شرکت	بازده فروش
12%	41%	47%	درصد	بازده فروش
-	5	12	تعداد شرکت	بازده حقوق صاحبان سهام
-	29%	71%	درصد	بازده حقوق صاحبان سهام
14	-	3	تعداد شرکت	افزایش سرمایه از محل آورده نقدی	سرمایه ‏گذاری و توسعه فعالیت
82%	-	18%	درصد	افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
1	6	10	تعداد شرکت	فروش کل
6%	35%	59%	درصد	فروش کل
-	3	-	تعداد شرکت	ارزش صادرات[3]
-	100%	-	درصد	ارزش صادرات[3]
-	10	5	تعداد شرکت	مالیات پرداختی[4]
-	67%	33%	درصد	مالیات پرداختی[4]

رتبه‎بندی کلی شرکت‎ها از نظر مدل

رتبه‏‌بندی کلیه شرکت‏‌ها براساس تفاضل امتیاز معیارها در قبل و پس از واگذاری

نام شرکت (شرکت مادر تخصصی)	تفاضل امتیاز قبل و پس از واگذاری	رتبه
تولید نیروی برق آبادان(مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر))	52/280	1
شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور(پارس) (خدمات کشاورزی)	45/163	2
گسترش زیست‏‌فناوری(گسترش صنعت علوم زیستی(لیدکو)) (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	35/816	3
پایانه‏‌ها و مخازن پتروشیمی	33/295	4
مهندسین مشاور نیرو(ساتکاب)	15/741	5
ایران ایرتور(هواپیمایی جمهوری اسلامی)	12/678	6
پالایش پارس فرایند شیراز(توسعه صنایع پالایش نفت و ملی پالایش و پخش فراورده‏‌های نفتی ایران)	5/447	7
عمران و مسکن‏‌سازان منطقه شمالغرب(عمران و به‌سازی شهری ایران)	5/314	8
سرمایه‏‌گذاری گسترش و توسعه صنعت(سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	4/255	9
کشت و صنعت نیشکر هفت تپه(سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	2/259	10
خدمات کیفیت آریا اس جی اس(ملی صنایع پتروشیمی)	0/785	11
ذغال‌سنگ البرز شرقی(سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	4/615-	12
نورد و لوله اهواز(سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	16/635-	13
صدرا امید چابهار(سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	19/424-	14
مجتمع آلومینیوم المهدی(عج) (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)	24/313-	15
نوسازی صنایع ایران(کشتی‌‏سازی خلیج فارس)(سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)	31/12-	16
مدیریت طراحی و احداث صنایع تکاپو	31/816-	17

رتبه‏‌بندی شرکت‌‏ها در دو معیار اشتغال و بهره‌‏وری کل بر اساس نرخ رشد معیارها

با توجه به اینکه دو شاخص اشتغال و بهره‏وری کل از مدل ارزیابی عملکرد بازنگری شده خارج و به تنهایی مورد ارزیابی قرار گرفته‎اند؛ لذا ارزیابی عملکرد شرکت‏‌ها در مورد دو شاخص مذکور براساس روند عملکرد سالیانه آن‏ها، انجام شده است. براساس نتایج بدست آمده شرکت تولید نیروی برق آبادان با 125% رشد در شاخص اشتغال و شرکت ایران ایرتور با 1535% رشد در شاخص بهره‏‌وری کل بالاترین رتبه را کسب کرده‏اند.

ارزیابی عملکرد شرکت‏‌های مورد بررسی براساس مدل بازنگری شده به تفکیک صنعت

در اجرای مدل ارزیابی عملکرد برای شرکت‌‏های مورد بررسی به تفکیک صنعت، ذکر نکات و موارد زیر ضروری می‏‌نماید:

امتیازدهی، محاسبات و ارزیابی انجام گرفته بر اساس مدل بازنگری به تفکیک هر صنعت انجام گرفته است. (برای هر صنعت مدل خاص آن صنعت طراحی شده است)
ارزیابی عملکرد شرکت‏‌های مورد بررسی براساس مقایسه امتیازات کسب شده در دو دوره قبل و پس از واگذاری انجام شده است.

نمودارهای زیر نشان‎می‎دهد چند درصد از شرکت‏‌ها به تفکیک هر صنعت افزایش یا کاهش امتیاز داشته‏‌اند:

رتبه‏‌بندی شرکت‌‏ها در دو معیار اشتغال و بهره‌‏وری کل بر اساس نرخ رشد معیارها در هر صنعت

جدول زیر شرکت‌‏های دارای بالاترین نرخ رشد در شاخص‌‏های اشتغال و بهره‏‌وری کل به تفکیک صنعت را نشان می‏دهد:

شرکت‏‌های دارای بالاترین نرخ رشد اشتغال و بهره‏‌وری کل نسبت به قبل از واگذاری به تفکیک صنعت

ردیف	صنعت	شاخص	نام شرکت با بالاترین رتبه	نرخ رشد نسبت به قبل از واگذاری
1	فلزات اساسی و معدن	اشتغال	مجتمع آلومینیوم المهدی	38.88%
1	فلزات اساسی و معدن	بهره‌‏وری کل	ذغال‌سنگ البرز شرقی	12.04%
2	خدمات	اشتغال	پایانه‏‌ها و مخازن پتروشیمی	21.23%
2	خدمات	بهره‏‌وری کل	ایران ایرتور	1535.40%
3	ساختمان و پیمانکاری	اشتغال	عمران و مسکن‏‌سازان منطقه شمال غرب	16.28-%
3	ساختمان و پیمانکاری	بهره‌‏وری کل	عمران و مسکن‏‌سازان منطقه شمال غرب	14.91%
4	ساخت (تولید)	اشتغال	پارس فرایند شیراز	0.000%
4	ساخت (تولید)	بهره‌‏وری کل	نوسازی صنایع ایران	123.31-%

مقایسه شرکت‎های واگذار شده به بخش غیردولتی با شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی

نتایج کلی این بخش به تفکیک هر صنعت به شرح زیر می‏باشد:

الف- صنعت ساخت(تولید):

شرکت‏ های واگذار شده مورد ارزیابی: 1-نوسازی صنایع ایران 2- پالایش پارس فرایند شیراز 3- صدرا امید چابهار

شرکت دولتی شاهد: شرکت صنایع بلوچ

شرکت خصوصی شاهد: شرکت کاشی تکسرام

در این صنعت عملکرد شرکت‏‌های واگذار شده نسبت به هر دو نوع شرکت‏‌های شاهد دولتی و خصوصی ضعیف‌‏تر است. در صنعت ساخت (تولید)، شرکت‌های واگذار شده از لحاظ روند تغییرات میانگین مقدار شاخص‌های بهره‌وری و بازدهی، شبیه به هر دو شرکت‌ دولتی و خصوصی، عمل کرده ولی از امتیاز کمتری نسبت به آنها برخوردار بوده‌اند. همچنین، از لحاظ معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت عملکرد پایین‌تری نسبت به شرکت‌های دولتی و خصوصی داشته‌اند.

در جدول زیر این امر بهتر تبیین شده است:

مقایسه عملکرد شرکت‎های واگذار شده در صنعت ساخت(تولید) با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	6.54 (37.8% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	6.71 (38.4% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
بهره‏‌وری	3.83 (27.6% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	6.59 (39.6% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
سرمایه‏‌گذاری و توسعه فعالیت	1.64 (40.6% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	9.99 (80.6% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
امتیاز کل	12.01 (34% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	23.29 (50% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)

در این صنعت، شرکت‏ خصوصی در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 3- درصدی عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌های مورد بررسی داشته است. در هر سه نوع شرکت‎های واگذار شده، خصوصی و دولتی متوسط نرخ رشد منفی است. مقدار میانگین شاخص بهره‏‌وری کل نیز در شرکت‏ خصوصی شاهد با مقدار 0.95 نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی بالاتر است. مقدار این شاخص برای شرکت‏‌های واگذار شده منفی است.

ب- صنعت ساختمان و پیمانکاری:

شرکت‏‌های واگذار شده مورد ارزیابی: 1- عمران و مسکن‏ سازان منطقه شمال غرب 2- مدیریت طراحی و احداث صنایع تکاپو

شرکت دولتی شاهد: شرکت مهندسی و توسعه نفت

شرکت خصوصی شاهد: مجتمع‏ های توریستی و رفاهی آبادگران ایران

شرکت‏‌های واگذار شده در این صنعت در معیار بهره‏‌وری از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‏‌های دولتی و خصوصی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار بازدهی، شرکت‏‌های واگذار شده وضعیت ضعیف‏‌تری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌ها دارند. در رابطه با معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت نیز، شرکت‌های واگذار شده از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‌های دولتی شاهد و از امتیاز کمتری نسبت به شرکت‌های خصوصی شاهد برخوردار هستند.

تفاوت عملکرد شرکت‎های واگذار شده در صنعت ساختمان و پیمانکاری با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	4.68 (26.20% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	2.63 (16.64% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
بهره‏‌وری	1.93- (15.21% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	3.93- (30.97% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
سرمایه‏ گذاری و توسعه فعالیت	0.84- (12.39% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	4.5 (39.89% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
امتیاز کل	1.91 (5.5% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	3.2 (9% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)

در صنعت ساختمان و پیمانکاری، شرکت‏ دولتی شاهد در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 15.1 درصدی عملکرد بهتری نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و خصوصی داشته است. در این صنعت متوسط نرخ رشد شاخص اشتغال برای شرکت‏های واگذار شده منفی است. مقدار میانگین شاخص بهره‏وری کل نیز در شرکت‏ خصوصی شاهد با مقدار 5.759 نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی بالاتر است.

ج - بخش سایر خدمات:

شرکت‏‌های واگذار شده مورد ارزیابی: 1- خدمات کیفیت آریا اس.جی.اس 2- ایران ایرتور 3- گسترش زیست‏ فناوری 4- مهندسین مشاور نیرو 5- پایانه‌‏ها و مخازن پتروشیمی 6- سرمایه‏‌گذاری گسترش و توسعه صنعت 7- شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور

شرکت دولتی شاهد: شرکت توسعه خدمات بازرگانی نورد ایران

شرکت خصوصی شاهد: شرکت بازرسی فنی و کنترل خوردگی تکین‏کوی

شرکت‌های واگذار شده در این بخش در معیار بهره‌‏وری و معیار بازدهی از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‌‏های خصوصی شاهد و امتیاز کمتری نسبت به شرکت‌های دولتی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت، شرکت‏‌های واگذار شده عملکرد ضعیف‏‌تری نسبت به سایر انواع شرکت‌‏ها دارند.

تفاوت عملکرد شرکت‎های واگذار شده در بخش سایر خدمات با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	4.81 (19.27% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	3.14- (15.58% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
بهره‌‏وری	1.51 (9.56% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	0.16- (1.12% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
سرمایه‌‏گذاری و توسعه فعالیت	0.49 (6.61% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	3.32 (32.42% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
امتیاز کل	6.8 (14.14% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	0.02 (0.05% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)

در بخش سایر خدمات، شرکت‏ خصوصی شاهد در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 10 درصد عملکرد بهتری نسبت به شرکت‌های واگذار شده و شرکت‌های دولتی مورد بررسی داشته است. در این بخش متوسط نرخ رشد این شاخص برای شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی منفی است. مقدار میانگین شاخص بهره‏وری کل نیز در شرکت‏‏‌های واگذار شده با مقدار 4.257 نسبت به شرکت‏‌های خصوصی و دولتی شاهد بالاتر است. مقدار این شاخص در شرکت‏‌های خصوصی و دولتی شاهد نیز مثبت و به ترتیب برابر 1.191 و 1.544 است.

د - صنعت فلزات اساسی و معدن:

شرکت‏‌های واگذار شده مورد ارزیابی: 1- مجتمع آلومینیوم المهدی(عج) 2- نورد و لوله اهواز 3- ذغال سنگ البرز شرقی

شرکت دولتی شاهد: شرکت آلومینای ایران

شرکت خصوصی شاهد: شرکت صنایع مس باهنر

شرکت‏‌های واگذار شده در این صنعت در معیار بهره‏‌وری و بازدهی از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‏‌های دولتی و خصوصی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار سرمایه‌‏گذاری و توسعه فعالیت، شرکت‏‌های واگذار شده عملکرد ضعیف‏تری نسبت به سایر انواع شرکت‌‏ها دارند. به طور کلی شرکت‌‏های واگذار شده عملکرد بهتری نسبت به شرکت‌‏های دولتی و خصوصی مورد بررسی در این صنعت داشته‌‏اند.

تفاوت عملکرد شرکت‎های واگذار شده در صنعت فلزات اساسی و معدن با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	4.67- (28.92% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	7.09- (43.90% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
بهره‌‏وری	2.55- (13.11% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	5.91- (30.5% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
سرمایه‏‌گذاری و توسعه فعالیت	3.99 (39.62% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	6.49 (51.6% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
امتیاز کل	3.23- (7.74% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	6.52- (15.67% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)

نتایج حاصل از آزمون‏‌های آماری نشان می‏دهد که در صنعت فلزات اساسی و معادن تنها امتیاز بالاتر شرکت خصوصی شاهد در معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده معنادار می‏‌باشد.
در این صنعت، شرکت‌‏‏های واگذار شده در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 2.3% درصد عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌های مورد بررسی داشتهاند. اما مقدار میانگین شاخص بهره‏‌وری کل در شرکت‏‏ دولتی شاهد با مقدار 2.125 نسبت به شرکت‏‌های خصوصی شاهد و واگذار شده بالاتر است. مقدار این شاخص در شرکت‏ خصوصی شاهد منفی است.

ﻫ- صنعت کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی و برق

در این بخش نتایج مقایسه تطبیقی 2 صنعت کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی و برق که تنها شامل یک شرکت می‏‌باشند از طریق مقایسه میانگین امتیازات در شرکت واگذار شده، خصوصی و دولتی ارائه می‏گردد. بکارگیری متدولوژی متفاوت در مورد مقایسه 2 صنعت کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی و برق با 4 صنعت ساخت، ساختمان و پیمانکاری و فلزات اساسی و معدن به ضرورت وجود حداقل 2 شرکت در هر صنعت جهت مقایسه بر می‏گردد.

صنعت کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی

شرکت واگذار شده مورد ارزیابی: کشت و صنعت نیشکر هفت تپه

شرکت دولتی شاهد: سهامی کشت و صنعت و دامپروری مغان

شرکت خصوصی شاهد: کشاورزی و دامپروری مگسال

به طور کلی شرکت دولتی شاهد با امتیاز کل 42.424 عملکرد بهتری نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و خصوصی شاهد داشته است.
شرکت‏‌های واگذار شده در معیار بهره‏‌وری و شرکت دولتی شاهد در معیارهای بازدهی و سرمایه‏‌گذاری و توسعه صنعت در رتبه بالاتری نسبت به رقبای خود قرار داشته‏اند.

تفاوت عملکرد شرکت‎های واگذار شده در صنعت کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	4.307 (20.14% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	5.667- (33.18% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
بهره‏‌وری	4.664- (27.84% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذارشده)	5.514- (32.92% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
سرمایه‌‏گذاری و توسعه فعالیت	3.57 (8.42% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)	7.861- (20.23% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)
امتیاز کل	3.23- (7.74% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	6.52- (15.67% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)

در تمامی شاخص‌‏های بهره‏‌وری به جز شاخص بهره‏‌وری هزینه نیروی انسانی شرکت‏‌های واگذار شده از وضعیت بهتری برخوردار هستند.
شرکت خصوصی شاهد در شاخص بهره‏‌وری نیروی انسانی و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی عملکرد بهتری نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی شاهد داشته است.
در تمامی شاخص‏های معیار بازدهی، شاخص میزان فروش و میزان مالیات عملکرد شرکت‏های شاهد دولتی بهتر می‏باشد.
در این صنعت، شرکت دولتی شاهد با متوسط نرخ رشد اشتغال 24 درصد و شرکت خصوصی شاهد با متوسط شاخص بهره‏‌وری کل 2.838 عملکرد بهتری داشته‎اند.

صنعت برق

شرکت واگذار شده مورد ارزیابی: تولید نیروی برق آبادان

شرکت دولتی شاهد: تولید نیروی برق سبز منجیل

شرکت خصوصی شاهد: شرکت تولید برق عسلویه مپنا

امتیاز کل شرکت واگذار شده (35.858) در این صنعت نسبت به شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی بهتر می‏‌باشد.
شرکت شاهد دولتی در معیار بازدهی، شرکت واگذار شده در معیار بهره‏‌وری و شرکت شاهد خصوصی در معیار سرمایه‎گذاری و توسعه فعالیت از رتبه بالاتری برخوردارند.

تفاوت عملکرد شرکت‎های واگذار شده در صنعت برق با شرکت‎های دولتی و خصوصی شاهد از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

معیار	تفاوت امتیاز با دولتی شاهد	تفاوت امتیاز با خصوصی شاهد
بازدهی	0.461 (3.07% بالاتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	1.053- (7.23% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
بهره‏وری	1.631- (8.78% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	4.48- (24.11% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
سرمایه‏گذاری و توسعه فعالیت	0.172- (6.32% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	0.514 (15.89% بالاتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)
امتیاز کل	1.341- (3.74% کمتر نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده)	5.019- (14% کمتر نسبت به شرکت‌‏های واگذار شده)

در شاخص‌‏های بازده حقوق صاحبان سهام، بهره‌‏وری نیروی انسانی و میزان فروش شرکت‏ شاهد خصوصی عملکرد بهتری در این صنعت داشته است.
شرکت دولتی شاهد در شاخص‌‏های بازده فروش، بهره‏‌وری انرژی و بهره‌‏وری مواد اولیه در رتبه بالاتری قرار دارند.
در شاخص‌‏های بهره‏‌وری هزینه سرمایه، بازده دارایی و مالیات، شرکت‏ واگذار شده امتیاز بالاتری نسبت به سایر رقبای خود در این صنعت دارد.
در این صنعت، شرکت واگذار شده با متوسط نرخ رشد اشتغال 19 درصد و شرکت خصوصی شاهد با متوسط شاخص بهره‏وری کل 3.826 عملکرد بهتری داشته‎اند.

خلاصه و جمع‌بندی

الف) نتایج مقایسه دوره قبل و پس از واگذاری شرکت‌های واگذار شده

به طور کلی، میانگین مجموع امتیازات شاخص‎های شرکت‌های واگذار شده در دوره پس از واگذاری نسبت به قبل از واگذاری 12% رشد داشته است.
به طور کلی 65% از شرکت‎های مورد ارزیابی نسبت به قبل از واگذاری افزایش امتیاز داشته و 35% از آن‏ها با کاهش امتیاز روبرو بوده‎اند.
100 درصد شرکت‌های ارزیابی شده در صنعت فلزات اساسی و معدن، 67 درصد شرکت‌های ارزیابی شده در صنعت ساخت (تولید)، 100 درصد شرکت‌ها در صنعت خدمات و 50 درصد شرکت‌ها در صنعت ساختمان و پیمانکاری افزایش امتیاز داشته‌اند.

ب) نتایج مقایسه شرکت‌های واگذار شده با شرکت‌های شاهد دولتی و خصوصی

جدول زیر به طور خلاصه وضعیت عملکرد شرکت‌های واگذار شده در هر صنعت را در مقایسه با شرکت‌های شاهد دولتی و خصوصی در همان صنعت با توجه به معیارهای مختلف نشان میدهد.

خلاصه مقایسه عملکرد شرکت‌‏های واگذار شده در هر صنعت با شرکت‏‎های شاهد دولتی و خصوصی از منظر معیارهای مدل ارزیابی عملکرد

نام صنعت	نوع شرکت مورد مقایسه	سطح عملکرد شرکت‌های واگذار شده نسبت به شرکت‌های شاهددولتی و خصوصی در معیار
نام صنعت	نوع شرکت مورد مقایسه	بازدهی	بهره‌وری	سرمایه گذاری وتوسعه فعالیت	اشتغال	بهره‌وری کل
ساخت(تولید)	دولتی	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر
ساخت(تولید)	خصوصی	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر
ساختمان و پیمانکاری	دولتی	پایین‌تر	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	بالاتر
ساختمان و پیمانکاری	خصوصی	پایین‌تر	بالاتر	پایینتر	پایین‌تر	پایین‌تر
سایر خدمات	دولتی	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر	بالاتر	بالاتر
سایر خدمات	خصوصی	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	پایین‌تر	بالاتر
فلزات اساسی و معدن	دولتی	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	بالاتر	پایین‌تر
فلزات اساسی و معدن	خصوصی	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	بالاتر	بالاتر
کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی	دولتی	پایین‌تر	بالاتر	پایین‌تر	پایین‌تر	پایین‌تر
کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی	خصوصی	بالاتر	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	پایین‌تر
برق	دولتی	پایین‌تر	بالاتر	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر
برق	خصوصی	بالاتر	بالاتر	پایین‌تر	بالاتر	پایین‌تر

1- در مقایسه وضعیت شرکت‌های واگذار شده صنعت برق با وضعیت شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی:

در این صنعت به‌‏طور کلی شرکت واگذار شده به بخش غیردولتی از امتیاز بالاتری برخوردار می‏باشد.
در معیار بهره‌‏وری، شرکت‎ واگذار شده در این صنعت وضعیت بهتری نسبت به شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی دارد.
در این صنعت، شرکت واگذار شده با متوسط نرخ رشد اشتغال 19 درصد و شرکت خصوصی شاهد با متوسط شاخص بهره‏‌وری کل 3.826 عملکرد بهتری داشته‎اند.

2- در مقایسه وضعیت شرکت‌های واگذار شده صنعت ساخت (تولید) با وضعیت شرکت‌‏های شاهد خصوصی و دولتی:

در این صنعت عملکرد شرکت‏‌های واگذار شده نسبت به هر دو نوع شرکت‏‌های شاهد دولتی و خصوصی ضعیف‏‌تر است. در صنعت ساخت (تولید)، شرکت‌های واگذار شده از لحاظ روند تغییرات میانگین مقدار شاخص‌های بهره‌وری و بازدهی، شبیه به هر دو شرکت‌ دولتی و خصوصی، عمل کرده ولی از امتیاز کمتری نسبت به آنها برخوردار بوده‌اند. همچنین، از لحاظ معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت نیز شرکت‌های واگذار شده عملکرد پایین‌تری نسبت به شرکت‌های دولتی و خصوصی داشته ند.
در این صنعت، شرکت‏ خصوصی در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 3- عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌های مورد بررسی داشته است.( نرخ رشد شرکتهای واگذار شده: 33- درصد، نرخ رشد اشتغال شرکت‌های دولتی: 17- درصد)
مقدار میانگین شاخص بهره‌‏وری کل در شرکت‏ خصوصی شاهد با مقدار 0.95 نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی بالاتر است. ( نرخ رشد شرکت‌های واگذار شده: 2.024- درصد، نرخ رشد اشتغال شرکت‌های دولتی: 0.599 درصد)

3- در مقایسه وضعیت شرکت‌های واگذار شده صنعت ساختمان و پیمانکاری با وضعیت شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی:

شرکت‏‌های واگذار شده در این صنعت در معیار بهره‌‏وری از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‏‌های دولتی و خصوصی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار بازدهی، شرکت‏‌های واگذار شده وضعیت ضعیف‌‏تری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌ها دارند. در رابطه با معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت نیز، شرکت‌های واگذار شده از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‌های دولتی شاهد و از امتیاز کمتری نسبت به شرکت‌های خصوصی شاهد برخوردار هستند.
در این صنعت، شرکت‏ دولتی شاهد در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 15.1 درصد عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌های مورد بررسی داشته است. میانگین شاخص بهره‌‏وری کل نیز در شرکت‏ خصوصی شاهد با مقدار 5.759 نسبت به شرکت‏‌های واگذار شده و دولتی بالاتر است.

4- در مقایسه وضعیت شرکت‌های واگذار شده بخش سایر خدمات با وضعیت شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی:

شرکت‌های واگذار شده در این بخش در معیار بهره‏‌وری و معیار بازدهی از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‏های خصوصی شاهد و امتیاز کمتری نسبت به شرکت‌های دولتی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت، شرکت‌‏های واگذار شده عملکرد ضعیف‏تری نسبت به سایر انواع شرکت‏ها دارند.
در این بخش، شرکت‏ خصوصی شاهد در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 10 درصد عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‏‌های مورد بررسی داشته است. مقدار میانگین شاخص بهره‏‌وری کل نیز در شرکت‌‏‏های واگذار شده با مقدار 4.257 نسبت به شرکت‌‏های خصوصی و دولتی شاهد بالاتر است.

5- در مقایسه وضعیت شرکت‌های واگذار شده صنعت فلزات اساسی و معدن با وضعیت شرکت‏‌های شاهد خصوصی و دولتی:

شرکت‌‏های واگذار شده در این صنعت در معیار بهره‌‏وری و بازدهی از امتیاز بالاتری نسبت به شرکت‌‏های دولتی و خصوصی شاهد برخوردار هستند اما در رابطه با معیار سرمایه‏گذاری و توسعه فعالیت، شرکت‏های واگذار شده عملکرد ضعیف‏تری نسبت به سایر انواع شرکت‏ها دارند. به طور کلی شرکت‏های واگذار شده عملکرد بهتری نسبت به شرکت‏های دولتی و خصوصی مورد بررسی در این صنعت داشته‌‏اند.
در این صنعت، شرکت‏‏های واگذار شده در شاخص اشتغال با متوسط نرخ رشد 2.3 درصد عملکرد بهتری نسبت به سایر انواع شرکت‌‏های مورد بررسی داشته ‏اند. اما مقدار میانگین شاخص بهره‏‌وری کل در شرکت‏‏ دولتی شاهد با مقدار 2.125 نسبت به شرکت‏‌های خصوصی شاهد و واگذار شده بالاتر است.

[1] - ثبت هزینه انرژی در هیچ یک از سال‏های مورد بررسی در شرکت سرمایه گذاری گسترش و توسعه صنعت انجام نشده است. همچنین در شرکت پالایش پارس فرایند شیراز نیز تنها در صورت مالی سال 91 هزینه انرژی ثبت شده است. بنابراین امکان محاسبه شاخص بهره‏‌وری انرژی وجود ندارد.

[2] - محاسبه شاخص بهره‏‌وری مواد اولیه در شرکت‏‌های تولید نیروی برق آبادان، عمران و مسکن سازان منطقه شمال‌غرب، شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور، شرکت خدمات کیفیت آریا اس جی اس، پایانه‎ها و مخازن پتروشیمی، ایران ایرتور، مهندسین مشاور نیرو، پالایش پارس فرایند شیراز، گسترش زیست فناوری و سرمایه‎گذاری گسترش و توسعه صنعت بدلیل عدم استفاده از مواد اولیه در سال‏‌های مورد بررسی امکا‏ن‏‌پذیر نگردید. همچنین شرکت‎های صدرا امید چابهار و نوسازی صنایع ایران در سال‏های پس از واگذاری هرزینه مواد اولیه نداشتند.

[3] - تنها 3 شرکت از 17 شرکت شرکت‌‏های صادرکننده(دارای فروش داخلی و خارجی) هستند.

[4] - در صورت‏‌های مالی شرکت‎های پالایش پارس فرایند شیراز و ذغال‌سنگ البرز شرقی میزان مالیات پرداختی ثبت نشده است. البته لازم به توضیح است که شرکت پالایش پارس فرایند شیراز قبل از بهره برداری می‏‌باشد؛ لذا امکان دارد معاف از مالیات باشد. همچنین در صورت مالی شرکت‏ ذغال‌سنگ البرز شرقی مالیات پرداختی به دلیل عدم رسیدگی و یا به دلیل زیان ابرازی بیان نشده است. بنابراین این دو شرکت از مقایسه در این شاخص حذف گردیده‏ اند.

تاریخ آخرین بروزرسانی: 1402/10/03 - 14:52:00

سازمان خصوصی سازی

IRANIAN PRIVATIZATION ORGANIZATION

سازمان خصوصی سازی

IRANIAN PRIVATIZATION ORGANIZATION

انتخاب حالت کور رنگی