سازمان خصوصی سازی

نشستی با موضوع سرمایه داری دولتی بنگاه های دولتی به ریاست علی نصیری اقدم  و با حضور پرفسور  مگینسون، دکتر داود دانش جعفری، علی سرزعیم، مرتضی زمانیان در حاشیه نخستین همایش بین المللی خصوصی سازی در اقتصاد ایران برگزار شد.

وی با اشاره به روند خصوصی سازی در کشورهای جهان بیان داشت:  کشور چین یکی از موفق ترین کشورها در روند خصوصی سازی دولتی در دنیا بوده است. بخش سرمایه داری دولتی روندی است که در برخی از کشورها بسیار رایج است که بارزترین آن کشور چین است. بسیار دشوار است که یک توصیف و تعریف مشخصی از سرمایه داری دولتی داشته باشیم به این علت که منافع سیاسی تاثیر بسیار زیادی بر سرمایه داری دولتی دارد.

پروفسور مگینسون در ادامه با اشاره به مالکیت دولت ایالات متحده آمریکا در بخش های اقتصادی بیان داشت: حتی آمریکا نیز در بسیاری از شرکت های دولتی و بخش های اقتصادی مالکیت دارد اما باید گفت بنگاه های دولتی سهم کمتری از تولید ناخالص داخلی کشورها دارند و تنها این سهم ۲۰٪ تولید ناخالص داخلی را شامل می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه خاطر نشان ساخت: طبق آمار منتشر شده میزان تولید ناخالص داخلی در کشورهای غربی در بخش مالکیت دولتی ۶۰ درصد است و این میزان در کشور چین به ۱۵٪ میرسد.در کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه بیشتر مالکیت های دولتی مربوط به تسهیلات دولتی مثل آب، برق، گاز و حمل و نقل عمومی است.

پروفسور مگینسون در ادامه با اشاره به روند خصوصی سازی در چین گفت: چین نقش بسیار زیادی را در انتقال مالکیت دولتی و توسعه بخش خصوصی از سال ۱۹۹۰ میلادی تا کنون داشته است و توانسته در این باره زمانی در حدود 1/3 تریلیون دلار فروش داشته باشد. درواقع بخش زیادی از این خصوص سازی مربوط به برنامه سیستماتیک سرمایه گذاری یا واگذاری سهام شرکت ها به مدیران بوده است.

وی ادامه داد: تا سال ۲۰۰۷ میلادی بخشی از این واگذاری سهام یا در بورس هنگ هنگ بوده یا در بورس نیویورک به سرانجام رسیده است اما پس از آن، این واگذاری ها در داخل سرزمین چین و به مردم این کشور بوده است.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به روند نزولی دخالت دولت در بنگاه ها از سال ۲۰۱۱ میلادی به بعد بیان داشت: میزان دخالت دولت در امور اقتصادی شرکت‌های چینی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ میلادی به نصف کاهش داشته است اما از سال ۲۰۱۱ به بعد این روند با شیب آهسته تری در حال پیمایش است.

وی با اشاره به روند خصوصی سازی صنعت نفت گفت: در این دایره یک حقیقت شوکه کننده وجود دارد و آن هم مالکیت دولتی در صنعت نفت است.مالکیت خصوصی در این صنعت بسیار کم رنگ است و دولت ها سهم بیشتری را از این صنعت به خود اختصاص داده اند.

این استاد دانشگاه در ادامه با استناد به آمار منتشر شده در بانک اطلاعات جهانی ابراز داشت: آمارها نشان می دهد میزان ذخایر اثبات شده نفت از سال ۲۰۰۰ میلادی تا سال ۲۰۲۰ رشد ۴۰ درصدی داشته است و بیش از نیمی از این ذخایر اعلام شده در خاورمیانه است. طبق این نمودار افزایش قیمت نفت جهانی از سال ۲۰۰۰ میلادی آغاز شده و در سال ۲۰۱۰ به اوج خود رسیده است؛ و از سال ۲۰۱۵ به بعد روند نزولی داشته است و از آن سال تا سال ۲۰۲۰ میلادی مجدداً به اوج خود رسیده است.

وی در خصوص روند خصوصی سازی در این صنعت گفت: من حدس میزنم که این روند خصوصی سازی ادامه دار باشد. طبق آمار منتشر شده میزان روند خصوصی سازی نفت از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۵ میلادی نشان دهنده اعداد بزرگی است اما حقیقت این است که این رقم تنها یک چهارم تریلیون دلار از ارزش این بازار در این سال ها بوده است.بسیاری از شواهد تجربی نشان داده عملکرد شرکت های نفتی خصوصی در این مدت بسیار بیشتر از شرکت های دولتی بوده است.

مگینسون در این خصوص افزود: شرکت نفت آرامکو عربستان نمونه بارزی از خصوصی سازی نفتی به شمار میرود. این شرکت در دسامبر سال ۲۰۱۹ بزرگترین واگذاری خصوصی را به ارزش 29/44میلیارد دلار انجام داد که توانست ارزش آرامکو را در صدر جدول و بالاتر از اپل قرار دهد.

وی با اشاره به نگرانی دولت ها از خصوصی سازی تصریح کرد: بسیاری از دولت ها نگران روند اشتغال زایی پس از پروسه خصوصی سازی هستند اما باید گفت با اینکه شاهد کاهش نسبی روند اشتغال زایی در  روند خصوصی سازی هستیم اما از سوی دیگر با رشد سودآوری شرکت نیز روبه رو خواهیم بود.

این استاد دانشگاه با اشاره به افزایش میزان درآمد بنگاه های دولتی از خصوصی سازی اضافه کرد: میزان درآمدی که دولت‌ چین از انتقال بنگاه های دولتی به بخش خصوصی داشته است در حدود 4/6 تریلیون دلار تخمین زده شده است. اتفاقی که در این خصوص قابل پیش بینی است این است که اجرای روند خصوصی سازی دو سوم درآمد دولت ها را شامل می شود. باید گفت ، در چند سال اخیر برخی از دولت ها با این شیوه خصوصی سازی در حدود ۱۵۰ میلیارد دلار درآمد زایی داشته اند.

وی با اشاره به تاثیر خصوصی سازی بر بازارهای سهام گفت:تاثیر مثبت خصوصی سازی بر بازارهای سهام و توسعه و رونق این بازارها با حضور سهامداران مختلف با سلایق گوناگون غیر قابل انکار است.