شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

تاریخ به‌روزرسانی: خرداد ماه 1400

فهرست مطالب:

الف) دلیل قرارگرفتن شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه در فرآیند واگذاری

ب) آماده‌سازی، عرضه و واگذاری شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

ج) وضعیت پس از واگذاری شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

گزارش تفصیلی واگذاری شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه

الف) دلیل قرارگرفتن شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه در فرآیند واگذاری

1) با توجه به ماهیت تصدی‌گرایانه فعالیت‌های شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه، این شرکت قبل از ابلاغ قانون اجرای سیاستهای کلی اصل (44) قانون اساسی؛ و در راستای قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک شرکت قابل واگذاری به بخش غیردولتی شناخته شد. بنابراین از سال 1383 وارد فهرست موارد مشمول واگذاری گردید.

2) با ابلاغ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی و لزوم طبقه‌بندی بنگاه‌ها توسط هیأت وزیران در راستای ماده (2) این قانون، شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه که فعالیت‌های خارج از عناوین مندرج در صدر اصل (44) قانون اساسی را انجام می‌داد، به موجب آئین‌نامه شماره 115320/ت43181ک مورخ 1388/06/07 هیأت وزیران در گروه (1) فعالیت‌های اقتصادی طبقه‌بندی شد. بنابراین واگذاری 100 درصد سهام آن به بخش غیردولتی الزامی گردید.

ب) آماده‌سازی عرضه و واگذاری شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

3) با توجه به ضرورت اصلاح ساختار شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه قبل از واگذاری و با تمرکز بر اصلاح ساختار نیروی انسانی مازاد این شرکت، سازمان خصوصی‌سازی با استفاده از اختیار حاصل از مواد (16) و (19) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی و به منظور فراهم نمودن مقدمات واگذاری بنگاه، به استناد مصوبات هیأت واگذاری، طی سالهای 1391 الی 1393 مبالغی را به شرح جدول (1) جهت اصلاح ساختار نیروی انسانی شرکت مذکور پرداخت نموده است؛ بطوریکه بیش از 1000 نفر نیروی مازاد شرکت با صرف مبلغی معادل 564 میلیارد ریال پیش از واگذاری و طی سنوات مزبور تعدیل شدند؛ لیکن متأسفانه در بدو ورود خریدار، حدود 2000 نفر نیرو به شرکت تحمیل گردید که عملاً اصلاح ساختار انجام شده توسط این سازمان را بلا اثر نمود. همین امر علت عمده بسیاری از مشکلات آتی شرکت گردید.

جدول شماره 1- اصلاح ساختار نیروی انسانی شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

4) با توجه به 5 بار عرضه ناموفق شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه طی سال‌های 1383 تا 1394، هیأت واگذاری در جلسه مورخ 1394/08/30، بر مبنای گزارش کارشناس رسمی دادگستری قیمت پایه 100 درصد سهام شرکت مذکور را معادل 2،187 میلیارد ریال تصویب نمود. حال آنکه باز هم عرضه انجام یافته با این قیمت در تاریخ 1394/09/30، با عدم استقبال متقاضی همراه شد. تا اینکه مجدداً در جلسه مورخ 1394/10/26 هیأت واگذاری، موضوع تعیین قیمت پایه سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه مطرح و مقرر گردید با رعایت شرایط مصوب در جلسه 1394/08/30، یک قید مبنی بر اینکه "در عرضه مجدد، تعداد کارکنان در سند واگذاری بر اساس اعلام کتبی در مقطع واگذاری، در قرارداد واگذاری درج شود"، نیز به شرایط موصوف اضافه شود. خلاصه وضعیت قیمت‌گذاری و عرضه‌های شرکت مزبور، به شرح مندرج در جدول ذیل است:

جدول شماره 2- خلاصه وضعیت عرضه‌های شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه

نکته: عملکرد شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه به گونه‌ای بوده است که زیان انباشته آن در آخرین سال قبل از واگذاری یعنی سال 1393،  به رقم 3،496 میلیارد ریال بالغ گردید. همچنین در این سال، جمع کل بدهی‌های شرکت معادل 4،850 میلیارد ریال بوده است. ضمناً در ده‌ساله منتهی به عرضه و واگذاری شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه، ارزش بازدهی این شرکت و ارزش ویژه دفتری آن منفی بوده است.

5) نهایتاً 95 درصد سهام شرکت "کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه" در عرضه هفتم در مزایده مورخ 1394/11/26، با شرایط 5 درصد نقد و مابقی طی اقساط 8 ساله، طی قرارداد شماره 26116 مورخ 1394/12/18 به کنسرسیومی متشکل از: شرکت دریای نور زئوس، آقایان امید اسدبیگی و مهرداد رستمی، به عنوان تنها شرکت‌کننده در مزایده، به مبلغ 2،222 میلیارد ریال واگذار گردید که با احتساب سود فروش اقساطی، این رقم به 3،934 میلیارد ریال بالغ می‌گردد. در خصوص برخی ابهامات ایجاد شده پیرامون این واگذاری، توضیحاتی به شرح زیر ارائه می‌گردد:

* در هیچ‌یک از قوانین و مقررات مرتبط با امر واگذاری از جمله قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، شرط سنی برای متقاضیان خرید بنگاه‌های دولتی لحاظ نشده است.

* برای تمامی برندگان در همه واگذاری‌های سازمان خصوصی‌سازی، عدم وجود بدهی معوق به سازمان خصوصی‌سازی بررسی شده و درخصوص ممنوع المعامله نبودن و نداشتن بدهی معوق به سیستم بانکی از مراجع مربوطه استعلام می‌شود. در مورد متقاضیان خرید سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه نیز این فرآیند صورت پذیرفته است.

* بر اساس ماده (1) دستورالعمل روش انتخاب مشتریان استراتژیک و متقاضی خرید سهام کنترلی و مدیریتی موضوع تصویب‌نامه شماره 83519 مورخ 1393/05/25 هیأت محترم واگذاری، بنگاه‌هایی که دارای یک یا برخی از ویژگی‌های زیر باشند از نظر این دستورالعمل استراتژیک محسوب می‌شوند:

** ارزش بنگاه به دلیل فعالیت و عملیات جاری نبوده و قیمت آن عمدتاً از انبوه اموالی مانند زمین، املاک و مستغلات تشکیل شده که امکان و ظرفیت بکارگیری در مواردی غیر از فعالیت جاری بنگاه را دارند ولی قیمت گذاری این اموال یا سهام بنگاه با شرایط کاربری جاری انجام شده باشد.

** تولید یا توزیع کننده خدمات عمومی و انحصاری بوده یا دارای محصولات و خدمات مورد مصرف همگان نظیر برق، گاز، آب و ... باشد.

** دارای فنآوری خاص، پیچیدگی و حساسیت فعالیت و یا امتیازات و قراردادهای ویژه باشد.

** دارای برنامه توسعه‌ای نیمه تمام و نیازمند سرمایه‌گذاری و تکمیل باشد.

** سایر ویژگی ها با تشخیص و تعیین هیأت واگذاری.

حال آن‌که در واگذاری سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه باوجود آن‌که وضعیت شرکت، شامل اموال و دارایی‌ها، تولیدات و موضوع فعالیت آن در مقطع تعیین قیمت و شرایط واگذاری به استحضار هیأت محترم واگذاری رسیده‌است، مصوبه‌ای درخصوص استراتژیک بودن مشتریان و مدیران منصوب آن شرکت توسط هیأت واگذاری صادر نشده است.

ج) مقایسه وضعیت شرکت بعد از واگذاری با قبل از واگذاری

6) ارزیابی عملکرد این شرکت بر اساس صورتهای مالی آن تا پایان سال 1397 بیانگر این موضوع است که شاخص اشتغال در سالهای بعد از واگذاری با رشد همراه بوده بطوریکه میانگین تعداد کارکنان در دوره بعد از واگذاری نسبت به قبل از واگذاری، حدود 280 نفر افزایش یافته است. همچنین امتیاز شرکت در معیار بهره‌وری کل، بازدهی و سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت در سالهای بعد از واگذاری با رشد همراه بوده است.

د) آخرین وضعیت شرکت پس از واگذاری

7) شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه از تابستان 1397 به واسطه برخی مشکلات حقوقی غیرمرتبط با خصوصی‌سازی که برای خریدار بوجود آمد، با مشکلاتی مواجه شد که موجب گردید پرداخت حقوق کارگران به تعویق بیفتد. این موضوع موجب شکل‌گیری اعتراضات کارگری در سال 1397 شد؛ که پس از مدتی با تلاش مدیران شرکت و مسئولین محلی استان این مشکلات مرتفع شد، لیکن مجددا با توجه به مشکلات حقوقی بوجود آمده برای خریدار این اعتراضات به صورت مقطعی بروز نمود.

8) با توجه به درخواست آقایان امید اسدبیگی و مهرداد رستمی چگنی و شرکت دریای نور زئوس، سهام ترجیحی جذب نشده و سهام متعلق به شرکت دریای نور زئوس در شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه طی قرارداد شماره 19236 مورخ 1398/09/04 به آقای امید اسدبیگی منتقل گردید. 

9) تعداد کل اقساط واگذاری شرکت مذکور 20 قسط در فواصل زمانی 6 ماهه و به صورت پلکانی بوده است که سررسید قسط اول 1396/06/27 و سررسید قسط آخر 1405/12/27 می‌باشد. لیکن به دلیل عدم پرداخت اقساط قراردادی در مواعد معین، ناشی از مشکلات بوجود آمده برای خریدار (از مجموع 7 قسط سررسید شده، تعداد 4 قسط و قسمتی از یک قسط معوق شده است و میزان مطالبات سازمان به 860 میلیارد ریال رسید)، دادخواست «فسخ قرارداد واگذاری شماره 26116 مورخ 1394/12/18 و قرارداد توافق با انتقال به شماره 19236 مورخ 1398/09/04 موضوع واگذاری 95 درصد سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه بانضمام سهام ترجیحی جذب نشده (836/4 درصد) و استرداد سهام و سود سهام دریافت شده و ثبت در دفتر سهام شرکت و الزام به جبران کلیه خسارات وارده» طی نامه شماره 20979 مورخ 1399/08/21عنوان هیات داوری موضوع ماده «۳۰» قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل «۴۴» قانون اساسی ارسال شد.

10) با توجه به رأی اردیبهشت ماه سال 1400 دادگاه، قرارداد واگذاری شماره 26116 مورخ 1394/12/18 و قرارداد توافق با انتقال به شماره 19236 مورخ 1398/09/04 موضوع واگذاری 95 درصد سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، فسخ گردید.